Nawigacja strony www a użyteczność

Nawigacja ma ogromne znaczenie w projektowaniu skoncentrowanym na użytkowniku. To dzięki niej łatwiej jest poruszać się na witrynie. Można wyszukać niezbędne informacje, zobaczyć, jakie możliwości oferuje witryna oraz zobaczyć, gdzie w danym momencie się jest na witrynie.

Prawidłowo stworzona nawigacja jest niezauważalna przez użytkownika. Zwraca ich uwagę w momencie, kiedy coś źle funkcjonuje – na przykład użytkownik nie wie, jaki kolejny krok powinien wykonać na stronie, nie może znaleźć tego, czego szuka lub dostępne opcje są dla niego niezrozumiałe.

Nawigacja łączy poszczególne elementy na stronie w jedną całość. Jak te elementy powinny być ze sobą połączone, to zadanie dla specjalisty od user experience. Cała ścieżka użytkownika powinna być intuicyjna i stanowić logiczną całość. Nikt nie powinien zastanawiać się po drodze, dlaczego teraz jest taki, a nie inny krok. Wszystkie etapy powinny następować naturalnie po sobie.

W jakim celu użytkownicy korzystają z nawigacji?

• Aby zobaczyć, jak znaleźć konkretne elementy.
• Zobaczyć, w którym miejscu witryny się znajdują i gdzie jeszcze mogą się dostać.
• Poznać rzeczy, o których nie mieli pojęcia.
• Zobaczyć, co mogą zrobić.
• Dokładnie poznać ofertę witryny.
• Lepiej poznać produkt – jakie posiada cechy i funkcje.
• Mieć możliwość kontynuacji określonego zadania.
• Nie koniecznie znaleźć to, co konkretnie było na początku wyszukiwane, ale może również rzeczy do nich podobne.
• Lepiej poznać markę, produkt lub usługę.
• Zobaczyć, w jaki sposób informacje są uporządkowane.

Do czego służy nawigacja firmie?

• Do szybkiego przeprowadzenia użytkowników przez procesy rejestracji i płacenia,
• prowadzenia użytkowników przez procesy i zbiory informacji przy jednoczesnym prezentowaniu powiązanych produktów i usług,
• zapewnienia jak najwyższej wydajności User Experience,
• zapewnienia witrynie wysokiej pozycji w rankingach wyszukiwania, poprzez zastosowanie ważnych słów/fraz kluczowych w nawigacji,
• wyróżnienia takich informacji, produktów i usług, które przynoszą zyski.
• zarabiania na programach partnerskich,
• maskowania niektórych elementów – linki umożliwiające rezygnację z newslettera czy subskrypcji, są trudne do odnalezienia.

Ten podpunkt wydaje się być sprzeczny z wizją projektowania skoncentrowanego na użytkowniku. Jednak dla klientów często ważniejsze jest spełnienie wymagań biznesowych niż potrzeb użytkowników.

Jak powinien wyglądać przykładowy szkielet nawigacji? Typowa nawigacja strony głównej powinna zawierać takie elementy, jak:

• Nawigacja z narzędziami witryny – w tym miejscu powinny się znaleźć wszystkie najczęściej używane przez użytkowników funkcje: „zarejestruj się”, „zaloguj się”, „kontakt”, „pomoc”. Odnośniki powinny się znaleźć na każdej stronie witryny.
• Nawigacja globalna – również powinna znaleźć się na każdej stronie, ponieważ pokazuje główne kategorie witryny. Dla sklepu internetowego oferującego damską odzież, nagłówki każdej kategorii mogą wyglądać następująco: „nowości”, „bestsellery”, „promocje”, „produkty”, „wyprzedaż”, „blog”. Dla jeszcze innego sklepu mogą się prezentować następująco: „nowości”, „kolekcje”, „produkty”, „szkolenia”, „salony firmowe”, „punkty sprzedaży”, „blog”, „kariera”. Zwykle tego typu nawigacja ma układ poziomy i znajduje się w górnej części strony. Wtedy trzeba pamiętać o możliwie krótkich nazwach nagłówków. Czasami nawigacja może być w układzie pionowym z lewej strony witryny i nazwy kategorii mogą być dłuższe. Jednak wtedy nawigacja zajmuje sporą część ekranu, dlatego rzadko się ją stosuje.
• Nawigacja w formie promocji – przedstawia produkty, które obejmuje w danej chwili promocja lub produkty, które najlepiej się sprzedają. Na jednej witrynie sprzedającej ekskluzywne ubrania, buty i akcesoria nawigacja „promująca” wygląda następująco:
  • Cieliste skórzane balerinki firmy X.
  • Beżowa sukienka firmy X.
  • Dresowa sukienka z ozdobnym haftem firmy X.
  • Czarne skórzane balerinki z falką firmy X.
  • Jeansowa rozkloszowana sukienka firmy X.
  • Zielona sukienka firmy X.
• Nawigacja drugiego stopnia – podkategorie z danej kategorii z nawigacji globalnej, mogą być dostępne na stronie w wyróżnionym bloku. Na ogół w ten sposób wyróżnia się najbardziej popularne podkategorie. Dzięki temu, użytkownicy mają skróconą drogę, mogą wykonać mniej kliknięć, by dostać się do pożądanego obszaru. Dla kategorii „bestsellery” mogą to być wyróżnione podkategorie: „włoskie buty”, „skórzane torebki”, „okulary przeciwsłoneczne”.
• Nawigacja wewnątrz strony – klikając nazwę lub zdjęcie produktu, można od razu przejść na stronę produktu.
• Nawigacja w stopce – staje się coraz bardziej popularna i zawiera w sobie coraz więcej elementów. Mają na to wpływ oczywiście słowa kluczowe, które znajdują się w nawigacji i przez to zwiększają pozycję witryny w rankingach wyszukiwania.

Taka nawigacja sprawdza się również przy bardzo rozbudowanych witrynach, ułatwia poruszanie się po niej użytkownikom. W stopce mogą się znaleźć takie informacje, jak: „O nas”, „Kontakt”, „Polityka prywatności”, „Koszt i termin dostawy”, „Metody płatności”, „Zwroty i reklamacje”, „FAQ”, „Regulamin”.

Nawigacja dla typowej strony produktu powinna prezentować się następująco:

• Nawigacja okruszkowa – inaczej ścieżka powrotu, która służy do określenia miejsca strony w hierarchii witryny. Użytkownicy mogą szybko przejść do innych poziomów witryny i wiedzą, w którym miejscu się znajdują. Na przykład: Strona główna – produkty – sukienki – letnia sukienka w kwiaty lub strona główna – produkty – telefony – smartfony – apple – iPhone 7s.
• Wezwanie do działania – ten element jest celowo wyróżniony, ponieważ ma zachęcić użytkownika do natychmiastowego działania, przeważnie zakupu danego produktu czy usługi. Najczęściej jest w formie przycisku „kup teraz”, „zamów”. Przyciski wyróżniają się wizualnie bardziej od tradycyjnego tekstu.
• Nawigacja w formie zakładek – służy do uporządkowania dużej ilości informacji. Zakładki mogą być następujące: „opis produktu”, „zdjęcia produktu”, „specyfikacja”, „dane techniczne”, „opinie klientów” itp. Zbadaj w trakcie testów z udziałem użytkowników, czy zakładki się sprawdzają. W wielu przypadkach użytkownicy nie zwracają na zakładki uwagi lub nie maja one dla nich większego znaczenia.
• Nawigacja kontekstowa – pokazuje informacje powiązane z tymi, które użytkownik ogląda w danym momencie. Służą one głównie pomocy, reklamowaniu pokrewnych produktów czy promowaniu innego rodzaju treści. Mogą się wyświetlać w formie komunikatów: „inni kupili także…”, „To może Cię zainteresować…”, „zobacz także…” itp.
• Nawigacja po popularnych produktach – informuje użytkownika o najbardziej popularnych produktach w danym czasie. To dobrze świadczy o witrynie. Jest na bieżąco z panującymi aktualnie trendami i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom użytkowników. Może to być ta sama lista produktów, co na stronie głównej (nawigacja w formie promocji).
• Nawigacja w postaci kategorii – jeśli wyświetlane są elementy, należące do kategorii obejmującej więcej produktów, warto udostępnić odnośnik do tej nadrzędnej kategorii. Dzięki temu, użytkownicy będą mogli poszerzyć swój zakres wyszukiwania. Nawigacja w postaci kategorii sprawdza się szczególnie, kiedy użytkownik trafia na daną stronę produktu bezpośrednio z wyszukiwarki, a chce rozszerzyć swoje wyszukiwanie.

Przydatne wskazówki dotyczące nawigacji:

• Zaproś użytkowników do projektowania nawigacji – kto lepiej będzie wiedział, w jaki sposób poruszać się po nawigacji niż prawdziwi użytkownicy? W końcu to oni będą docelowo z niej korzystać. Dlatego zaangażuj ich w wspólne tworzenie nawigacji. Zobaczysz, czy zaprojektowana nawigacja ma sens. Czy odnośniki i wezwania do działania znajdują się w odpowiednim miejscu? Czy użytkownicy mogą się poruszać po witrynie w pożądany przez Ciebie sposób? Możesz porozmawiać z użytkownikami o ich potrzebach i oczekiwaniach. Co chcieliby, by się w nawigacji znalazło? Jakie elementy? Jaki język do nich przemawia? Jak powinny wyglądać nazwy kategorii i podkategorii? Tego wszystkiego możesz się dowiedzieć wykorzystując technikę sortowania kart.
• Analiza konkurencji – badanie konkurencji daje wiele przydatnych informacji. Niektóre witryny czy sklepy internetowe z określonej branży działają na tej samej zasadzie. Jeśli struktura nawigacji jest taka sama u konkurencji i klienci są do tego przystosowani, to nie warto tego zmieniać. To tak jak z określonymi produktami w życiu codziennym. Jeśli użytkownik jest przyzwyczajony, że kierownica w samochodzie jest po lewej stronie, biegi zmienia się prawą ręką, a sprzęgło, hamulec i gaz są w tej właśnie kolejności, to jaki sens miałoby zmienienie tego?
• Wykorzystaj popularne słowa kluczowe do tworzenia nazw kategorii – nazwy w poszczególnych etykiet w nawigacji muszą być krótkie, ale jednocześnie wyczerpująco opisywać, co się w danym miejscu znajduje. Jeśli masz z tym problem, przyjrzyj się, jakimi słowami kluczowymi posługują się użytkownicy, którzy chcą dotrzeć na konkretną stronę.
• Bierz pod uwagę wszystkie scenariusze związane z nawigacją – zastanów się i odpowiedz sobie na kilka pytań. To powinno ułatwić Ci pracę. Ile poziomów ma nawigacja i w jaki sposób przedstawić te wszystkie poziomy w interfejsie ? Które poziomy powinny być zawsze widoczne dla użytkownika? Czy w nawet najbardziej skomplikowanym scenariuszu jest możliwość wyświetlenia wszystkich kategorii na stronie?
• Nawigacja powinna wspomagać osiągnięcie celów, jakie są stawiane dla projektowanego produktu – każdy klient ma jakieś swoje cele biznesowe. Jeśli głównym celem jest zakup produktu, to nawigacja powinna jak najprościej i jak najszybciej prowadzić użytkownika do ostatecznego zakupu. Jeśli celem jest rejestracja użytkownika czy subskrypcja strony, to nawigacja musi prowadzić do tych elementów.
• Nawigacja powinna być jasna i każdy użytkownik musi wiedzieć, co ma kliknąć. Jeśli szuka określonego produktu, to powinien dokładnie wiedzieć, gdzie ten produkt się znajduje i nie tracić czasu na jego poszukiwanie.

Zobacz, czy zaprojektowana nawigacja się sprawdza. Pomogą Ci w tym poniższe pytania. Jeśli na któreś z nich odpowiesz przecząco, może to oznaczać, że konieczne jest wprowadzenie poprawek.

• Czy na każdym etapie działań na witrynie wiesz dokładnie, w którym miejscu się znajdujesz?
• Czy zawsze wiesz, jak przejść z jednego miejsca do drugiego?
• Czy z każdego miejsca możesz wrócić do strony głównej witryny?
• Czy wiesz, które elementy witryny należą do nawigacji, a które nie?
• Czy wiesz, gdzie właściciel witryny chciałby Cię skierować?
• Czy jest łatwy dostęp do najczęściej używanych miejsc w witrynie?

Najczęściej popełniane błędy podczas projektowania nawigacji:

• Stosowanie w nawigacji języka niezrozumiałego dla zwykłych użytkowników – może to być zarówno zbyt specjalistyczne słownictwo (firma chce by witryna wyglądała bardzo profesjonalnie) lub słowa, które niewiele znaczą dla użytkownika. Nawigacja powinna być napisana prostym językiem tak, aby nikt nie miał problemu z jej interpretacją.
• Brak wskazania użytkownikowi, dokąd prowadzi nawigacja – nawigacja powinna jasno określać drogę użytkownikowi. Po kliknięciu w dany odnośnik musi być jasne, gdzie się internauta znajdzie. Niedopuszczalne jest stosowanie odnośników typu: „kliknij tutaj”, „dalej”, „kolejna strona”, „zobacz więcej” itp.
• Brak zaangażowania użytkowników w projektowanie nawigacji – nie ma możliwości zaprojektowania poprawnej nawigacji bez zaangażowania użytkowników. To oni będą korzystać z docelowego produktu i ich uwagi i sugestie na etapie projektowania są bardzo cenne. Pomagają stworzyć jak najlepszą nawigację.
• Zbyt ogólne etykiety w nawigacji – zawsze znajdą się takie elementy, które nie wiadomo do końca, gdzie dopasować. Najchętniej stworzyłoby się osobną kategorię na takie niepasujące nigdzie elementy i nazwało ją „Różne”. Lepiej jednak tego nie robić. Użytkownicy będą raczej szukać w głównych kategoriach, a nazwa „różne” wiele im nie mówi.
• Eksperymentowanie z nawigacją – niektórzy klienci chcą, aby ich witryna była innowacyjna, niepowtarzalna, oferowała coś, czego nie ma konkurencja. I chcą tego dokonać poprzez nawigację. Niestety, eksperymenty z nawigacją rzadko się sprawdzają. Lepiej jest trzymać się standardowej konwencji.